BHXH không những có chức năng phân phối và giám đốc mà do nó có tính đặc thù nên BHXH còn có tính kinh tế – xã hội cao. Nhưng nhìn chung BHXH có một số chức năng sau:
Thứ nhất: BHXH thay thế, bù đắp một phần thu nhập cho người lao động tham gia BHXH khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do mất khả năng lao động hay mất việc làm do các nguyên nhân như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, chết.v.v.. Bất kỳ ai sinh ra cũng phải lớn lên, già đi rồi chết. Muốn tồn tại thì con người phải lao động nhưng lao động chỉ thực hiện khi còn có khả năng lao động, vậy còn lúc ốm đau hay về già thì sao. Người lao động tham gia BHXH sẽ có thể an tâm sản xuất và không phải lo lắng về thu nhập khi bất ngờ gặp rủi ro.
Thứ hai: BHXH tiến hành phân phối và phân phối lại thu nhập giữa những người tham gia BHXH. Tạo sự công bằng trong xã hội. Ta đã biết đối tượng tham gia BHXH là người lao động , người sử dụng lao động và có sự hỗ trợ một phần của nhà nước. BHXH sẽ tiến hành phân phối lại giữa người giàu và người nghèo, người khoẻ mạnh và người ốm yếu phải nghỉ việc….Từ đó tạo sự công bằng trong xã hội.
Thứ ba: góp phần kích thích người lao động hăng say sản xuất. Khi mạnh khoẻ người lao động được trả lương cho công việc của mình, khi rủi ro xảy ra người lao động được trợ cấp .Từ đó mà họ thấy được sự quan tâm của mọi người đối với họ đặc biệt là người sử dụng lao động.Và họ sẽ hăng say lao động hơn, kích thích sự sáng tạo là một trong những động lực làm tăng năng suất lao động.
Thứ tư: BHXH gắn lợi ích của người lao động với lợi ích của người sử dụng lao động và nhà nước. Từ trước đến nay, người lao động và người sử dụng lao động luôn có mối quan hệ mâu thuẫn nội tại ở bên trong. Khi tham gia BHXH người lao động hăng say sản suất, tăng năng suất lao dộng và đây chính là lợi ích của người sử dụng lao động, nhà nước đã điều hoà mâu thuẫn nội tạng đó, bảo đảm cho xã hội được đảm bảo, và thu thuế từ người sử dụng lao động dễ dàng hơn. Nhà nước không những thu được lợi ích kinh tế mà còn thu được lợi ích xã hội.